Sürüş güvenliği için araçların düzenli kontrol edilmesi gerekir. WASSP Motors'da Check-Up esnasında 52 noktasının fonksiyonlarını kusursuz yerine getirip getirmediği kontrol edilir.

Periyodik bakım, motorlu araçların tümü için geçerli olan ve genel anlamda otomobil ve hafif ticari araçlar için üretici firma tarafından belirlenen aralıklarla parça değişimi de gerektirebilen bir kontroldür. 10 bin km’de bir, 15 bin km’de bir ya da 20 bin km’de bir gibi aralıklarla yapılan periyodik bakım, motorun daha uzun ömürlü olması ve güvenli sürüş için çok önemlidir.

Periyodik Bakım Neden Gereklidir?

Periyodik bakım, araçlar için uzun süreli güvenli kullanım ve aracın değerini koruma gibi anlamlar taşır. Son yıllarda periyodik bakımın yapılmış olması bir aracın ikinci el pazarındaki değerini de etkilemeye başlamıştır. Çünkü periyodik bakımı yapılan araçların motor ömrü uzar, sorunsuz çalışma süresi artar. Ayrıca güvenli sürüş için de periyodik bakımının yapılması çok önemlidir. Peki, periyodik bakım zamanları nelerdir?

Araç Periyodik Bakım Zamanları

Her araç için periyodik bakım süresi farklıdır. Aracınızın kullanım kitapçığında ne zaman periyodik bakım yaptırmanız gerektiği belirtilir. Genel olarak 10 bin km/ 15 bin km ve 20 km gibi bakım aralıklar söz konusudur. Ayrıca aracın dizel ya da benzinli olmasına göre de periyodik kontrol zamanları değişir. Peki, periyodik bakım aralıkları neye göre belirlenir?

Aks değişimi hakkında söylenecek ilk şey, bu parçanın üretilen ilk araç modelinden beri var olduğudur. El arabası, at arabası, motorlu bir taşıt fark etmeksizin hepsinin bir aks üzerinde konumlanması gerekir. Aks, bir araçta hareketi karşılayan bölgedir. Tekerleklerle direksiyon arasında bir köprü görevi gören yapı, çubuk görünümündedir. Direksiyonun hareketini karşılayan ve tekerleklere sabit konumdadır. 

Periyodik bakım sırasında kontrol edilen aks ile ilgili işleyiş şöyle özetlenebilir: vitesten gelen etkiyle oluşan tork şafta iletilir, bu hareket enerjisi de diferansiyel dişlileri aracılığıyla aksa aktarılır. Yarım serbest ya da tam serbest gibi farklı çeşitleri olan parça, aldığı hareket enerjisini tekerleklere iletir. Böylece dönme, ilerleme, geri gitme gibi tekerleklerin gerçekleştirmesi gereken eylemler gerçekleşir.

Amortisör ve fren sistemi arızaları çok yaygındır ve önemsenmesi gereken sorunlardır. Araç kullanırken ve özellikle kasislerde artan vuruntu sesi ile kendini belli eder. Amortisör takozu tamir edilmezse bu sorun giderek direksiyonu çevirdiğinizde sağa sola çekme gibi sürüş güvenliğini tehlikeye atacak daha ciddi sorunlara neden olabilir. Amortisör takozu arızasının nedeni yıpranmadır. Aşırı soğuk ve sıcak hava, uzun yıllar aşırı yük ile aracı kullanmak da takozun yıpranmasını hızlandırır.

Araç periyodik bakımı, lastik tamiri, klima bakımı, balans ayarı gibi pek çok konuda olduğu gibi baskı balatası değişimi için de Otopratik mağazalarından profesyonel destek alabilirsiniz. Eskiyen ve işlevini yerine getiremez hale gelen baskı balata parçası değişimi için WASSP Motors'a uğrayabilirsiniz. 

Basınca dayanıklı bir gövdesi olan parça, benzini toz ve partiküllerden ayrıştırır. Motorun temiz yakıtla çalışabilmesi için gerekli ve önemli bir parçadır. Temiz bir benzin filtresi, motorun daha uzun ömürlü olmasını da sağlar. Zira, yakıt içindeki partikülleri süzerek temiz bir kullanım sunar. Benzin filtresini ne zaman değiştirmek gerektiği bilgisini aracınızı bakıma götürdüğünüzde öğrenebilirsiniz. Yaygın bir bilgiye göre 2 periyodik bakımdan birinde benzin filtresi yenilemesi yapılmalıdır. Bu açıdan periyodik bakım ayrıca önemlidir. Benzin filtreleri hassasiyetlerine göre değerlendirilirler. 10-50 mikron hassasiyeti olan filtreler, 3-5 mikron hassasiyeti olan filtreler, 1 mikron filtreleme yapan filtreler şeklinde sınıflandırılabilirler.

Debriyaj balatası, motor ve şanzıman arasında bulunur. Bu yapıya baskı balata da denir. Baskı balata deforme olduğunda ya da bir sorun varsa farklı belirtiler ortaya çıkar. Bu durumda debriyaj balatasını değiştirmek gerekir. WASSP Motors'a uğrayarak debriyaj balatası değişimini güvenle yaptırabilirsiniz.

Aracı istediğimiz yöne çevirmemizi sağlayan komutu direksiyon simidi ile veririz. Bu komut, farklı parçaların uyum içinde çalışması sonucunda tekerleklere ulaşır ve neredeyse eş zamanlı olarak simidi çevirdiğimiz yöne doğru tekerlekler de döner. Araç kullanırken oldukça basit bir şekilde gerçekleştirdiğimiz bu eylemin arkasında direksiyon simidi, kutusu, rot başı gibi pek çok parçanın uyumlu ve sağlıklı çalışması vardır. Araç periyodik bakımlarında veya oto check up yapıldığında direksiyon kutusu da kontrol edilir.

Dizel araçlarla benzinli araçların periyodik bakımları birbirinden farklıdır. Bu nedenle benzinli bir araba için bakımda dikkat edilen detaylarla mazotla çalışan bir arabada bakım kalemleri birbirinden farklı olacaktır. 

Eğer dizel motorlu bir araç kullanıyorsanız bazı konu başlıklarını sürekli göz önünde tutmalısınız. Örneğin motoru ve ateşleme sistemini temiz kılmak için dizel motorun yakıtının kalitesine sürekli dikkat etmek gerekir. Dizel araç kullanıyorsanız motor aksamının düzenli bakımı da çok önemlidir. Bu bakım, motorun ömrünü uzatacaktır.

Dizel motorlu araçlarda motordan yoğun ses gelmesi bir problem olduğuna işaret eder. Her periyodik bakımda bir motor yağını değiştirmek gereklidir. Dizel araç bakımı için WASSP Motors'u tercih edebilirsiniz. 

Fren sistemi parçalarından biri de fren kaliperidir. Aracınızın jantlarına baktığınızda kaliperi görebilirsiniz. Genellikle siyah renkte olan parça, bazı markalarda farklı renklerde olabilir.

Fren kaliperi, zamanla paslanabilir ya da işlevini yeterli seviyede yerine getiremez hale gelebilir. Bu durumda fren kaliperi değişimi yapılması gerekir.

Fren kaliperi üzerinde delikler ve pinler bulunur. Pin, delikler üzerinde kayarak frenleme işlemini meydana getirir. Uzun süreli kullanımda ya da kötü koşullarda kullanım sonucunda söz konusu delikler tıkanabilir. Kaliperlerin işlev bozukluğunun nedenlerinden biri olan bu durumu düzeltmek için temizleme de yapılabilir.

Araçlarda güvenli sürüş için her bir parça gereklidir ve sağlıklı çalışmaları önemlidir. Ancak el freni, fren sistemi, oto lastik gibi parçaların arızaları, ani olarak sürüş güvenliğini tehlikeye atabilir. Bu nedenle düzenli olarak periyodik bakım yaptırmak, belirli dönemlerde oto check up yaptırmak gerekir. Güvenli sürüş için çok önemli bir parça olan el freni içindeki tellerin de zamanla aşınması ihtimaline karşı kontrol edilmesi gerekir. Aşınma ve kopma varsa mutlaka değişim yapılmalıdır. 

Fren balataları, aracın fren ve amortisörlerden oluşan sisteminin en önemli parçalarından biridir. Fren pedalına bastıktan sonra başlayan ve birbirini takip eden bir dizi işlemin son aşamasıdır da denebilir. Aracın fren pedalına bastığınızda sistemdeki yağı harekete geçirirsiniz. Hidrolik yağ, basınçlı bir şekilde sistemi etkiler. Sistemdeki hortumlara pompalanan hidrolik yağ, balataları sıkarak firen disklerine baskı uygular ve balataların gücüyle araç durur ya da yavaşlar.

Aracın güvenli bir biçimde ilerlemesi için frenleme sistemi, süspansiyon sistemi, aydınlatma sistemi gibi pek çok parçanın tek tek önemi vardır. Aslında otomobiller tasarlanırken kullanılan her bir parça güvenli sürüşe hizmet etmek üzere araca yerleştirilir. Şaşırtıcı ama koltuk başlıkları bile sadece konfor odaklı değildir. Ani çarpmalara karşı başı korumak için yerleştirilen parçalardır. Bu gözle bakıldığında bir otomobilin en ufak arızasına ya da eskiyen parçasına hassasiyet gösterilmesi gerektiği daha iyi anlaşılır. Fren ve Amortisör kontrolü de güvenli sürüş için çok önemlidir. Örneğin fren diskinde eğilme olması sürüş güvenliğini tehlikeye atar. Bu nedenle söz konusu parça, vakti geldiğinde değiştirilmelidir. Peki, fren disklerinin değişmesi gerektiğini nasıl anlarsınız?

Çok basit bir tanımla, motor hava filtresi nedir sorusunun yanıtı şöyle; Motorun çalışması sırasında silindirlere alınan havayı süzen parçadır. Havadaki partiküller, zamanla motorun işlevini yapmasına engel olacak derecede birikinti yapabilir. Bunu engellemek için de sürekli temiz ve yeni hava filtresi kullanmak faydalı olacaktır. Genellikle ana malzemesi kağıt olan bu parça, mikron küçüklüğündeki parçaları süzebilir.

Söz konusu parça, pek çok araçta emme manifoldu girişinde bulunur. Aracınızın yaptığı km değerine göre hava filtresinin değişimi gerekir. Bu süre, aracınızın üretici firması tarafından hazırlanmış olan kullanma kılavuzunda yazar. Ancak genel bir ortalama vermek gerekirse 10 bin ya da 15 bin bakımlarında hava filtresi değişmelidir. Söz konusu değişim süresi gelmeden de hava filtresi temizliği yapılabilir. Basınçlı hava püskürtülerek yapılan bu işlem, uzman ellerde yapılmalıdır.

Araçlarda güvenli sürüş ve dengeli süspansiyon için gerekli olan bir parçadır. Helezon yaylar, zemin ile araç arasında bir güç emme noktası oluşturarak araç gövdesini korur. Zamanla yaylar eskiyebilir. Söz konusu eskime, aşınma, kırılma, kopma, gevşeme ya da sertleşme şeklinde olabilir. Böyle durumlarda helezon yay değişimi yapılır.

Helezon yay nedir ve ne işe yarar?

Spor yay adıyla da bilinen bu parça, süspansiyon sisteminin önemli bir parçasıdır. Makas yay ve helezon yay şeklinde iki farklı türü vardır. Makas yay, daha çok ağır vasıtalarda kullanılır. Bununla beraber aracın tipine göre kalınlık ve uzunlukları da değişebilir. Amortisör ile ilişkili olan bir parça olarak helezon yay, yoldan gelen kuvveti absorbe eder. 

Fren ve amortisör bakımı ana başlığı altında ele alınan bir konudur. Fren sistemi elemanlarından biri olan kampana parçası, güvenli sürüş için çok önemlidir. Periyodik bakımlarda ve fren testlerinde mutlaka gözden geçirilen bir parçadır. Aracınıza check-up yaptırdığınızda kampana fren balatası ya da fren sisteminde bir sorun olup olmadığını öğrenebilirsiniz. Motorlu araçlarda frenleme sistemi sanıldığından daha komplikedir. Gerektiğinde ve mümkün olan en kısa sürede yavaşlamak ya da durmak için fren sisteminin tüm parçalarının uyum içinde çalışması önemlidir. Kampana fren balataları da frene basma halinde tekerleklere baskı yaparak yavaşlama ve durma eyleminin gerçekleşmesine yarar. Eskiyen, aşınan, kullanım ömrünü tamamlayan kampana fren balataları yenilenmelidir. Parçanın yenileme süresi üretici kataloğunda yazar. Ancak kullanım şekli ve sıklığı da parçanın ömrüne etki eder.

Kampana Fren Balatası Nedir?

Temelde balata, aşınmaya, soğuk ve sıcak havaya, sürtünmeye ve sıvılara karşı dayanıklı kolay aşınmayan bir parçadır. Araç tekerlekleri içine yerleştirilen yarım biçimli bu parça, temelde fren yapmayı sağlar. Kampana fren balataları ise frene basıldığında kampanaya sürterek yüksek ısıda fren yapmayı sağlayan parçalardır.

Kızdırma bujisi, bir ateşleme işlevine sahiptir. Dizel otomobillerin ateşleme sisteminde bulunan ateşleme parçasıdır ama temelde ateşleme yapmaz; ortamın ısısını yükselterek sıkışan hava yakıt karışımını ateşlerler. Özetle dizel motorlu araçlarda ateşlemeyi sağlayan parçadır.

Kızdırma Bujisi Değişimi

Sadece dizel araçlarda bulunan bu parça, ortalama her 30 bin km’de bir değiştirilir. Ancak burada kullanım sıklığı da büyük bir belirleyicidir. O nedenle kontrol edilmeden değişim yapılmamalıdır. Zira, 30 bin km’yi aştığı halde işlevini sorunsuz yerine getiren bir kızdırma bujisi de olabilir. Oto check-up sırasında ya da periyodik bakımlarda bu parça da kontrol edilir. Bir buji sorunu varsa yine kızdırma bujisine de bakılabilir. Kızdırma bujisi arızası çok kolay bir biçimde sürücü tarafından tespit edilebilir. Çünkü belirtileri net olan bir parça arızasıdır. Egzozdan sürekli olarak siyah duman çıkması, aracın zor çalışması kızdırma bujisi arızası belirtileri arasındadır. Kızdırma bujisi değişim fiyatı bir araçtan diğerine çok fazla değişiklik göstermez. Yeni kızdırma bujisi alırken orjinal parça tercih etmek faydalı olabilir. Aracın uzun ömürlü olması için eskiyen ya da bozulan parçaların zamanında tespit edilmesi ve yenilenmesi ya da onarılması çok önemlidir. Bu amaçla da periyodik bakım yaptırmak ve bakım süresini aşmamak gerekir. Periyodik bakımda kızdırma bujisi de kontrol edilir. Gerekiyorsa değişimi yapılır. Araçlarda gerektiğinde buji değişimi yapılır. Buji kablosu da gücün aktarımında çok önemli bir rol oynar ve zamanla yıpranabilir. 

Direksiyon kutusundaki hareketin tekerleklere iletilmesini sağlayan rot başları zamanla aşınır ya da boşluk yaparlar. Bu durumda bir oto sevise gidilerek değiştirilmeleri gerekir. Rot başı değişimi fiyatları , markaya göre farklılık gösterebilir. “Rot başı ne kadar” sorusuna yanıt bulmak üzere otopratik.com.tr üzerinden kolayca araştırma yapabilirsiniz. Bu amaçla Otopratik servis fiyat listesini inceleyebilirsiniz.

Rot Başı Nedir?

Bu parça genellikle kısa ve uzun rot kolu ile bir adet rot başından oluşur. Rot kolunun ucuna vidalanan yuvarlak yapıdaki parçaya da rot başı denir. Bu parçanın ana işlevi direksiyon kutusuna uygulanan hareketin sonucunu sağlamaktır. Uçtaki küresel masfal ile direksiyondan gelen itme hareketini tekerleklere iletirler.

Rot başı yenileme gibi rot kolu yenileme de kullanım süresine bağlı olarak sağlanmalıdır. Rot mili olarak da bilinen rot kolu, rot başına bağlı olan mafsallı bir parçadır. Vidalarla rot başına ve direksiyon kutusu tarafına bağlıdır. Dengeli sürüş için çok önemli olan bu parça, güvenli sürüş ve aracın performansı için gerektiğinde değiştirilmelidir. 

Direksiyon ile tekerlekleri birbirine bağlayan direksiyonu sağa sola çevirdiğinizde tekerleklerin de aynı yöne dönmesi için gereken bağlantıyı sağlayan parça, aracın yönünü belirlemede önemli bir işleve sahip.

Araçlarda ön tekerlekler bir porya parçasına bağlı olarak bulunur. Amacı, tekerlekten aldığı gücü absorbe etmek ve tekerleklerin salıncağa bağlı kalmasını sağlamaktır. Çukurlara girip çıkarken ön takımdan ses geliyorsa rotil bozulmuş ya da yerinden çıkmış olabilir.

Rotil Neden Bozulur?

Yuvarlak yapılı rotil, zamanla aşınabilir ya da boşluk yapabilir. Özellikle kötü arazi koşullarında araç kullanmak rotili zorlar. Örneğin OffRoad araçlarında rotil değişimi şehir içinde kullanılan binek araçlara göre daha sık olur. Rotil arızasının tespiti ise çok kolaydır. Yuvarlak yapılı rotil parçasını kaplayan kauçuk malzemeyi kaldırdığınızda bu parça ileri geri hareket ediyorsa boşluk yapmış yani arızalanmış demektir. Rotil arızasını aşağıdaki belirtilerle anlaşılabilir:

Süspansiyon sistemi, aracınızın tekerleklerinin yer ile temasının kesilmesini engelleyerek yol tutuşunu iyileştiren ve bu sayede herhangi bir engebe veya çukurda araçta meydana gelen titreşimi azaltan, keskin dönemeçlerde ve virajlarda aracın savrulmasını engelleyen ve yoldan gelen sarsıntıların araç içerisinde daha az hissedilmesini sağlayarak yolcuların konforunu arttıran hayati bir sistemdir. Süspansiyon sistemindeki arızalar sürücünün aracı kontrol etmesini zorlaştırır.

Triger sisteminin üç ana parçasından biri kauçuk malzemeden üretilen kayıştır. Kayış, devirdaim pompası ve gergi bilyesi üçlüsü bir bütün olarak birlikte çalıştığında triger kayışı işlevini doğru şekilde tamamlayabilir. İçten yanmalı motorlarda en önemli parçalardan biri olan triger kayışı, bir zamanlama aracı olarak da görülebilir. Egzantrik mille krank mili arasında çalışır ve motor subaplarının belirli zamanlarda açılıp kapanmasına yardımcı olur. Ayrıca egzantrik mili ve devirdaim pompasının ihtiyacını olan devinimi de almasını sağlar. Triger kayışı aşınması ya da kopması durumunda motorda oldukça büyük bir hasara neden olacak sorunlar başlar. Hemen çözüm üretilmezse yani triger kayışı değişimi yapılmazsa motor arızası masrafı çok yüksek olabilir.

V kayışı koparsa, araçta pek çok işlev bozukluğu ortaya çıkar. Sürüş güvenliği tehlikeye girer. V kayışı kopma noktasına gelene kadar aşınma yapar. Bu aşınma da bazı tiz seslerle kendini belli eder. Söz konusu parça, krank milinden aldığı hareketi alternatöre iletir. Oradan da klima motoruna, hidrolik direksiyon pompasına ve soğutma sistemi pompasına iletim yapar. Bu önemli parçalar arasında bir bağlantı olan V kayışı koparsa söz konusu parçalar da arızalanabilir. Pek çok oto klima arızasında ya da soğutma sistemi sorununda V kayışı aşınması veya kopması kaynaklı olduğu görülür. Bu nedenle araç periyodik bakımlarında V kayışı, mutlaka kontrol edilmelidir. Gerekiyorsa değiştirilmelidir.

Krank mili ve eksantrik milini birbirine bağlayan parçadır. Triger seti değişimi ile eş zamanlı olarak kontrol edilen bu parça, aracın güvenli sürüş sunabilmesi için çok önemlidir. Zincir değişiminde tüm zincirlerin birlikte değiştirilmesi önerilir. Bir kısmı değiştirilmesi bir kısmının eski olması önerilmez.

Yağlar ve sıvılar bir motorlu araç için en fazla dikkat edilmesi gereken konular arasındadır. Motor yağı değişimi, belirli periyodlarla yapılır. Motor yağı filtresi de hem motor yağının kalitesi hem de motorun sorunsuz çalışması için önemlidir. Motorun ön kısmında, yan tarafında ya da arkasında bulunan yağ filtresi, sökme aparatıyla çıkarılır. Elle bu işlemi yapmak mümkün değildir. Filtre çıkarılmadan önce yağ boşaltımı yapılabilir. Bu işlem yapılmayacaksa da filtre çıkarılırken yağ sızıntısına karşı önlem almak gerekir. Ardından temiz filtre takılır. Motor yağ filtresi değişiminde dikkat edilmesi gereken bazı detaylar vardır. Bunlardan biri de yeni yağ filtresi takılırken içine biraz motor yağı sürmektir. Burada amaç, doğru yağ basıncını geri kazanma süresini kısaltmaktır.

Yakıt içinde bazı partiküller olabilir. Bunlar motora zarar verebilecek seviyede de olabilir. Özellikle bir noktada birikmeleri oto parçalarının çalışmasına engel olabilir. Bu nedenle motorlu taşıtlarda yakıt filtresi bulunur. Depodan motora giden yakıtı süzen bu parça, genellikle yakıt deposu kapağının hemen iç kısmındadır.